Nhìn lại ngành gốm sứ Trung Quốc năm 2022

1. Năng lực sản xuất

Theo dữ liệu khảo sát, “năng lực sản xuất danh nghĩa” gạch ốp lát Trung Quốc tăng từ 12,32 tỷ m² năm 2020 lên 12,56 tỷ m² năm 2022, với tốc độ tăng trưởng 1,91%.

Từ 2021 đến 2022 qua việc loại bỏ và cải tổ ngành đã được đẩy mạnh, mức độ tập trung ngày càng nâng cao. Trong hai năm qua, cả nước đã đào thảo hơn 10% doanh nghiệp và dây chuyền sản xuất. Đến cuối năm 2022, Trung Quốc có 1045 doanh nghiệp sản xuất gạch ốp lát và 2485 dây chuyền.

Trên thực tế, có gần 2,5 tỷ m² công suất thiết kế do thiết bị quá cũ, chính sách môi trường thay đổi nên không thể đáp ứng yêu cầu sản xuất. Do đó 12,56 tỷ m² là năng lực sản xuất danh nghĩa, năng lực thiết kế khoảng 10 tỷ m².

Năm 2022, năng lực sản xuất thực tế của ngành gốm sứ Trung Quốc đạt 7,3 tỷ m², giảm 10,5%, công suất sử dụng khoảng 73%. Nhìn từ những số liệu ngành gốm sứ Trung Quốc sau khi đạt đỉnh vào năm 2016, liên tục giảm và mức giảm mạnh nhất vào năm 2022 xuống gần 30%.

Trong số 10 tỉnh sản xuất gạch ốp lát lớn của Trung Quốc có Quảng Đông, Giang Tây và Phúc Kiến vẫn nằm trong top 3 về năng lực sản xuất và quy mô công nghiệp, với năng lực sản xuất hàng năm lần lượt là 3,383 tỷ m², 1,757 tỷ m², và 1,255 tỷ m². Tổng năng lực sản xuất của Quảng Tây đứng thứ 4 với sản lượng hàng năm sẽ đạt 875 triệu m², tốc độ tăng trưởng 18,84%. Nhìn chung, tổng năng lực sản xuất hàng năm của mười khu vực (tỉnh thành) sản xuất gốm sứ hàng đầu Trung Quốc là 10,835 tỷ m², chiếm 86,29%.. Dù đã trải qua nhiều đợt chuyển đổi khu sản xuất và chuyển đổi “thanh sang khí”, nhưng Phật Sơn vẫn có 36 nhà sản xuất gốm sứ xây dựng và 183 dây chuyền sản xuất, với năng lực sản xuất hàng năm hơn 700 triệu m².

2. Kết cấu sản phẩm

Giai đoạn từ 2020 – 2022, kết cấu sản phẩm có những thay đổi lớn. Dây chuyền và năng lực sản xuất các sản phẩm gạch truyền thống như gạch bóng, gạch ốp lát, gạch giả cổ, gạch ốp ngoại thất, ngói đều bị thu hẹp. Trong khi các loại gạch đá tấm, gạch tấm lớn, đá lát, tấm kích thước trung bình lại phát triển mạnh, công suất tăng lên đáng kể.

Năm 2022, gạch men bóng trở thành sản phẩm có năng lực sản xuất lớn nhất, gạch porcelain đã giảm mạnh trong hai năm qua, hiện chiếm 16%. Tiếp đến gạch kích thước trung bình có tốc độ tăng trưởng lớn trong hai năm qua, chiếm 12%, xếp thứ ba là gạch giả cổ (chiếm 11%), năng lực sản xuất gách tấm lớn, đá tấm hoặc gạch mỏng cũng tăng gần gấp đôi, chiếm 8%.

Dây chuyền sản xuất gạch giả cổ giảm 100 dây chuyền, (-25,13%), gạch porcelain giảm 143 dây chuyền (-37,14%), gạch ốp ngoại thất giảm 119 dây chuyền (-38,02%), gạch mài bóng giảm 70 dây chuyền (-44,5%), gạch men bóng tăng 83 dây chuyền (+14,09%), gạch mỏng, đá tấm, gạch kích thước lớn tăng 46 dây chuyền (+26,9%), gạch kích thước trung bình tăng 45 dây chuyền (+34,35%), đá lát nền tăng 40 dây chuyền (+48,78%).

3. Chuyển đổi ngành

Cùng với việc ngày càng có nhiều thiết bị thông minh và tự động hóa, nên sử dụng lao động cũng giảm, hiệu quả sản xuất bình quân đầu người được nâng cao. Tổng số nhân công sản xuất trên toàn ngành giảm 16,2% so với năm 2021.

Các lò nung và thiết bị ít carbon, tiêu hao năng lượng thấp được đưa vào sản xuất nhiều, ngày càng có nhiều doanh nghiệp gốm sứ đầu tư vào các dự án điện mặt trời, đến cuối năm 2022 tỷ lệ sử dụng khí tự nhiên toàn ngành tăng lên khoảng 57,9%.

Nhiều doanh nghiệp sản xuất gạch ốp lát bắt đầu khai thác các dịch vụ sau bán hàng như giao thành phẩm, đóng gói và dán, đồng thời phát triển sang cả lĩnh vực nội thất để mở rộng ranh giới và phạm vi ứng dụng gạch ốp lát.

Tổng cộng năm 2022 có 602 nhà máy sử dụng khí gas, tỷ lệ sử dụng 57,9%. Trong đó, Quảng Đông sử dụng 85,4%, Giang Tây 15,6%. Phúc kiến 83,3%, Sơn Đông 97,3%, Tứ Xuyên 98,0%, Quảng Tây 2,1%.

4. Nhập khẩu

Theo thống kê Hải quan, năm 2022 nhập khẩu gạch ốp lát 4,6 triệu m², giá trị nhập khẩu đạt 145 triệu USD (-15,69%), giá bình quân 1,82$/kg, khoảng 31,13$/m². Giá trị nhập khẩu gạch ốp lát từ Ý đạt 105 triệu USD, chiếm 72,48% tổng giá trị (-3,26%). Từ Tây Ban Nha 31,016 triệu USD, chiếm 21,34% tổng giá trị (+ 28,08%). Thổ Nhĩ Kỳ đứng thứ ba với mức giảm 62,47%.

Năm tỉnh thành Trung Quốc nhập khẩu gạch ốp lát lớn nhất là Quảng Đông, Thượng Hải, Bắc Kinh, Phúc Kiến, Hải Nam, chiếm 33,23% tổng giá trị, Quảng Đông giảm 34,75%, thượng Hải giảm 27,57%, Bắc Kinh tăng 40,53%, Phúc Kiến tăng 19,10%.

Sản lượng thực tế gạch ốp lát Trung Quốc so với cùng kỳ năm 2021 giảm 15,21%. Về khu vực sản xuất năm 2022, Quảng Đông, Giang Tây, Phúc Kiến, Tứ Xuyên, Sơn Đông, Liêu Ninh, Hồ Bắc đều xuất hiện sụt giảm sản lượng, trong đó Hồ Bắc giảm mạnh nhất (-38,7%), tiếp đến Phúc Kiến (-25,8%).

Năm 2022, thu nhập kinh doanh chính của các doanh nghiệp quy mô giảm 4,1%, giảm 5,3% so với tổng nhu cầu gạch ốp lát cả nước, tổng lợi nhuận cũng giảm 20,50%.